ABD iç savaşa mı gidiyor?

Öyle ki, "Teksas iç savaş" anahtar kelimelerini sık kullanılan arama motorlarına yazdığınız zaman binlerce Türkçe içeriğe ulaşmanız ve hatta Amerika Birleşik Devletleri'nin bir iç savaşın eşiğinde olduğu fikrine kapılmanız mümkün.

Ancak yaşananlar, iyiden iyiye seçim atmosferine giren Amerikan siyasetinin iç çekişmelerinin sadece bir yansıması. Üstelik bu çekişmenin konusu da Bangladeş'ten Polonya'ya, Türkiye'den Kanada'ya kadar tüm dünyanın tartıştığı bir zamane fenomeni: Göç.

Teksas'ta yaşanan krizin sebebi ne?

ABD'nin güneydoğusunda yer alan Teksas eyaleti komşu Meksika'yla 2 bin kilometreden uzun bir sınır hattına sahip. Bu hattı bazı bölümleri yıllardır ABD'ye yasadışı göçün geçiş noktalarını içeriyor.

Birçoğu Nikaragua, Guatemala, Honduras ve El Salvador gibi Orta Amerika ülkelerinden olan yüzbinlerce göçmen her gün sınır hattını geçerek ABD'ye girmeye çalışıyor.  Aralık 2023 ise ABD'ye yasadışı göç akınının patlama yaptığı süreçlerden biri oldu. Bir ay içinde Meksika sınırından ülkeye gelen göçmenlerin sayısı 225 bine ulaşarak 2000'den bu yana görülen en yüksek seviyeye ulaştı.

Uzun yıllardır Cumhuriyetçiler'le Demokratlar'ın keskin şekilde ayrıştığı konulardan biri olan sınır güvenliği ve göç meselesi gündemdeyken 22 Ocak'ta ABD Yüksek Mahkemesi'nin kararı gerilimi daha da tırmandırdı.Yüksek Mahkeme, Teksas'taki göçmenlerin geçiş noktalarından biri olan Eagle Pass kentine dikilen yaklaşık 4 kilometrelik jiletli tellerin sökülmesine hükmetti.

Ancak Cumhuriyetçi Teksas Valisi Greg Abbot, mahkemenin kararına uymayacaklarını ve eyaletin güvenlik gücü olan Ulusal Muhafızlar'ın bölgeyi koruyacağını da açıkladı. Gerçekten de bir gün sonra bölgeye gelen ordu birliklerinin telleri kaldırmasına izin verilmedi. Ve kriz Biden yönetiminin silahlı güçleriyle, Teksas eyaletinin silahlı güçlerinin 4 kilometrelik bir tel örgünün başında beklediği bir boyuta evrildi.

Donald Trump bu krizin neresinde?

Konu sınır güvenliği ve sınır hattına çekilen dikenli tel olunca ABD'nin bir önceki başkanı ve bir sonraki başkan adayı Donald Trump'ın meselenin merkezinde olmaması sürpriz olurdu. Daha önce Teksas'a gelen göçmenleri otobüslere bindirerek Demokratların kontrolündeki eyaletlere yollayan Vali Abbot'a en güçlü desteklerden biri de Trump'tan geldi.

Kasımdaki seçimlerde Cumhuriyetçilerin başkan adayı olmak için yarışan Trump, kendi partisinin kontrolündeki 25 eyaletin valisine Teksas'a destek verme çağrısı yaptı. Eyaletler de bu çağrıya karşılık vererek Teksas'a destek vereceklerini açıkladı. 25 Cumhuriyetçi eyaletin, Demokrat Biden yönetimine sınır güvenliği gerekçesiyle karşı çıkması da "iç savaş beklentisi" olarak karşılık bulan kriz tablosunu yarattı.

Geçmişte örneği var mı?

Cumhuriyetçi eyaletlerle federal hükümet arasında yaşanan kriz Amerikan kamuoyunun en sağında da iç savaş söylemlerini beraberinde getirmiş durumda. Bazı Trump destekçilerinin ve radikal sağcıların uzun namlulu silahlarla verdiği pozları internette bulmak mümkün. Hatta bazı Cumhuriyetçi vekiller de işi Biden yönetiminin bir iç savaş arayışında olduğunu söylemeye kadar getirdi.

Ancak Biden yönetiminin, bir devlet krizi olarak da adlandırabileceğimiz ihtilafı yasal yollarla çözümlemek için kullanabileceği bazı araçlar var. Bunlardan en önemlisi ABD anayasasının federal hükümete verdiği, gerekli hallerde eyaletlerin silahlı güçlerini federalize edebilme yetkisi. Bir başka deyişle, Biden yönetiminin Teksas'ın elindeki askeri gücü tek bir yasayla Beyaz Saray'a bağlaması mümkün. 

Ancak bazı Demokrat vekiller bu seçeneği gündeme taşısa da, Başkan Joe Biden'ın böyle büyük bir atması beklenmiyor.