Meteotsunami nedir? Türkiye'de hangi illerde görülür?
Meteotsunami ya da meteorolojik tsunami verilen dev dalgalar, okyanus üstündeki yüksek alçak basınçla oluşuyor.Hollanda'da daha önce 2004 ve 2006'da meteotsunami görülmüş ancak kayda alınamamıştı.Zandvoort ve Katwijk sahil kentleri, Atlas Okyanusu kıyısında yer aldığı, bu tip bir doğa olayına sahne olabiliyor.
Meteotsunami, atmosferik basınç dalgalarının neden olduğu bir tür tsunami. Bu dalgalar, genellikle fırtınalar, tropikal siklonlar ve soğuk hava cepheleri gibi hava olaylarının neden olduğu basınç değişiklikleri tarafından oluşturuluyor. Meteotsunamiler, genellikle kıyı bölgelerinde ve dar deniz geçitlerinde meydana geliyor. Açık denizde birkaç santim olan dalga, 4-5 metreye varan yükselmelerle kıyıya ulaşıyor. Normal dalgaya göre enerjisi yüksek olan meteotsunaminin yıkıcı etkisi de yüksek oluyor. İklim değişikliği, rüzgarların şiddetini ve deniz suyu sıcaklıklarını artırıp deniz ve atmosfer ilişkisini değiştiriyor, böylece meteotsunamilerin daha sık ve şiddetli yaşanmasına neden oluyor.
Deniz kabarması, genellikle rüzgarın deniz suyunu belli bir bölgeye yığmasının ardından yaşanan atmosfer basıncındaki düşüşle meydana geliyor. Atmosfer basıncındaki her bir milibarlık düşüş deniz seviyesini 1 santimetre yükseltiyor. Rüzgar ile yığılan deniz suyu basınç düşmesiyle denizin daha fazla yükselmesine neden oluyor. Dolayısıyla bu kabarmalar, genellikle kıyı bölgelerinde ve rüzgarın kuvvetli olduğu durumlarda meydana geliyor. Deniz kabarmaları, genellikle birkaç dakika süreyle denizin birkaç metre yüksekliğe ulaşmasına neden oluyor. İklim değişikliği, meteotsunamilerde olduğu gibi deniz seviyesinin yükselmesine neden olarak deniz kabarmalarının daha sık ve daha şiddetli olmasına yol açıyor.
Meteotsunamiler genellikle daha büyük, deniz kabarmaları ise daha küçük dalgalar oluşturuyor.
Meteotsunami ve deniz kabarması, kıyı bölgelerinde yaşayanlar için ciddi riskler teşkil edebiliyor. Bu olaylar, kıyılarda su baskınlarına, hasara ve hatta ölümlere neden olabiliyor.
Meteo tsunami Türkiye'de nerde görülür?
Beşiktepe, meteotsunami ve deniz kabarmalarının son 10 yılda Akdeniz'de daha sık yaşandığını, bu olayların şiddetli akıntılara ve rip akıntılarına neden olabildiğini açıkladı. İklim değişikliğinin bu olayların sıklığını ve şiddetini artırdığını vurgulayarak, önceden 20 yılda bir yaşanan bu olayların artık 5 yılda bir, gelecekte ise her 2 yılda bir meydana geleceğini öngördü.
Türkiye'nin kıyı şehirlerinde çok nadirde olsa görülebilir
.
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Müdürü, iklim değişikliğinin etkilerine dikkat çekti. Gazioğlu, Akdeniz ve Karadeniz kıyıları için acilen alınması gereken önlemleri ve mühendislik çözümlerini anlattı. Ayrıca, İstanbul'un Avrupa Yakası kıyılarının da bu doğal afetlerden etkilenebileceği konusunda uyarıda bulundu.