Rusya ve İran arasındaki ilişkiler güçleniyor

Rusya Haber Ajansı (TAS), Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov ve Savunma Bakanı Sergei Şoygu'nun pazartesi günü İranlı mevkidaşlarıyla telefon görüşmeleri yaptığını bildirdi. Şarku'l Avsat'ın TAS ajansından aktardığı göre, Rusya Dışişleri Bakanlığı açıklamasında Lavrov ve Abdullahiyan'ın, ABD ve İngiltere liderliğindeki uluslararası koalisyonun İran yanlısı Husi grubunun mevzilerini vurmak amacıyla Yemen'de başlattığı son saldırıları şiddetle kınandığı ifade edilerek iki bakanın görüşmesinin "Orta Doğu'daki son gerilimlere odaklandığı" belirtildi. İki bakan, Gazze'de acil ateşkes ihtiyacını vurguladı ve sivillere acil yardım sağlamak için Gazze Şeridine engelsiz ulaşımın sağlanması çağrısında bulundu.

Rusya ile İran arasındaki ilişkilerin gücü son birkaç ayda arttı, ancak geçen ay Rusya Dışişleri Bakanı'nın Birleşik Arap Emirlikleri'nin teklifine destek verdiğini tekrarlamasıyla Moskova İran'ın sert eleştirilerine maruz kaldı. Birleşik Arap Emirlikleri, İran'ın Basra Körfezinde işgal altında tuttuğu üç ada ile ilgili sorunun diyalog veya uluslararası mahkemeler yoluyla çözülmesini teklif etmişti.

Bakanlık açıklamasında, görüşme sırasında her iki bakanın, ülkelerinin egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve Birleşmiş Milletler Tüzüğü'nün diğer ilkelerine koşulsuz saygı gösterilmesiyle birlikte Rusya-İran ilişkilerinin temel ilkelerine karşılıklı bağlılıklarının toplantıda yeniden teyit edileceği ve iki ülke arasında kapsamlı bir anlaşmanın yakın olduğu kaydedildi.

İran Dışişleri Bakanı, Rusya'nın somut bir kanıt sunmadan BAE adalarıyla ilgili pozisyonunu düzelttiğine dair onayını aldığını iddia etmesi üzerine son haftalarda iç eleştirilere maruz kaldı.

Geçen ay Marakeş şehrinde düzenlenen "Arap-Rusya İş birliği Forumu"nun sonuç bildirisinde, bu ülkelerin, Büyük Tunb, Küçük Tunb ve Ebu Musa adalarıyla ilgili sorunun, uluslararası hukuk ilkelerine ve Birleşmiş Milletler Şartı'na uygun olarak, ikili müzakereler de dahil olmak üzere veya tarafların kabul etmesi halinde Uluslararası Adalet Divanı'na başvurarak barışçıl çözümüne ulaşmayı amaçlayan girişimler de dahil olmak üzere tüm barışçıl çabalara desteklerini teyit ettikleri belirtildi.

İran'ın Batılı ülkeler kampından uzaklaşması, Rusya ve Çin ile yakınlaşması konusundaki Rusya'nın desteği iç anlaşmazlıkları yeniden canlandırdı.

İran liderinin uluslararası ilişkiler danışmanı ve Rusya ve Çin ile yakınlaşma stratejisinin en önde gelen savunucularından biri olan Ali Ekber Velayeti, Rusya'nın pozisyonunun en önde gelen eleştirmenleri arasındaydı. Velayeti, Moskova'yı iki ülke arasındaki "stratejik" ilişkilerin sorumluluğuna sahip çıkma konusunda uyardı.

İran cumhurbaşkanının ekonomik ilişkiler danışmanı ve Devrim Muhafızları eski komutanı Muhsin Rızai, "Rusya'nın İran topraklarının bütünlüğüne yönelik düşmanca müdahalelerinin tekrarlanmaması gerektiğini" ifade ederek "Üç ada Kırım değil" dedi. Artan eleştirilerin bir sonucu olarak İran, geçen haziran ayında Tahran'daki Rusya Büyükelçiliği Maslahatgüzarını çağırdı.

İran, Ukrayna'da kullanılmak üzere Rusya'ya silah sağlıyor. Rusya, İran'ın nükleer programına ilişkin 2015 tarihli anlaşmadaki taleplerini destekleyen tarafların yanında yer alıyor. Rusya-Ukrayna savaşının patlak vermesinden sonra nükleer anlaşmayı canlandırmaya yönelik diplomatik süreç sekteye uğradı.

İran rejiminin kurucu lideri Humeyni kurumuna bağlı Cemeran internet sitesi açıklamasına göre, Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komitesi üyesi Ahmed Avayi, "Nükleer anlaşmayı en çok engelleyen ülke Rusya oldu, çünkü Ruslar bizi yaptırımlara ve birçok soruna dahil etmek istediler, böylece iletişim kurmaktan başka seçeneğimiz kalmadı. Sanırım Dışişleri Bakanlığı'ndaki sevdiklerimizin Rusya'dan daha çok halkın yanında yer almasının, tavır alıp Moskova ile açıkça yüzleşmesinin zamanı geldi. Yetkililer ve halkın iki farklı şekilde davranması mümkün değil” dedi.