Ticaret Bakanlığı: 10 kişiden 7'si indirimli fiyatlara inanmıyor

Bakanlık tarafından başlatılan 'Dijital Tüketicinin Korunması Projesi/Faz I: Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Projesi' kapsamında Dijital Mecralarda Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Araştırma Raporu tamamlandı ve bu proje kapsamında birinci aşama başarıyla tamamlandı.

Bakanlık açıklamasında, son dönemde hız kazanan dijitalleşme süreciyle birlikte tüketicilerin çevrimiçi platformlara daha fazla yönelip, daha çok dijital reklam ve uygulama ile karşılaştığı vurgulanarak, bu durumun Reklam Kurulu gündemini etkilediği belirtildi. 2023 yılında Kurul gündeminde görüşülen dosyaların yüzde 79'unu dijital mecralarda yayınlanan reklam ve uygulamaların oluşturduğu ifade edildi.

Açıklamada, "Reklam Kurulu gündeminde görüşülen dosyalar ve dijital geçiş sürecinde tüketicinin korunmasıyla ilgili yapılan incelemeler, araştırmalar ve uluslararası çalışmalar, tüketici dostu olmayan veya tüketicileri manipüle edici şekillerde tasarlanabilen, dijital ortamlarda tüketicileri yanıltan, bilgi eksikliklerini istismar eden, ekonomik davranış biçimlerini bozan uygulamaların 'karanlık ticari tasarımlar' (Dark commercial patterns) şeklinde birçok farklı şekilde ortaya çıktığını göstermektedir." ifadelerine yer verildi.

Açıklamada, 2023 yılında hayata geçirilen "Dijital Tüketicinin Korunması Projesi/Faz I: Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Projesi"nin, tüketicileri bu yeni nesil reklam ve ticari uygulamalara karşı daha etkin bir şekilde korumayı amaçladığı belirtilirken, projenin ilk aşamasının aralık ayında saha araştırmasının raporlanmasıyla tamamlandığı ifade edildi.

Araştırmada elde edilen sonuç ise şöyle sıralandı:

"Araştırmaya katılanların yüzde 48’inin yüksek düzeyde dijital mecra kullandığı ve internet kullanan her 10 kişiden 4’ünün bir mal ya da hizmet satın alma aşamasında internet reklamlarından etkilendiği görülmüştür.

Araştırma raporunun çarpıcı sonuçlarından biri ise dijital tüketicilerin yaklaşık yüzde 65’inin internet siteleri ya da uygulamalarında yer alan içeriklerdeki reklamları ayırt etme noktasında zorlandıkları tespit edilmiştir.

Kişisel verilerin paylaşımı konusunda her iki tüketiciden biri endişeli iken, her 10 internet kullanıcısından 4’ü reklam ya da satış kampanyalarına dair alt yazı, açıklama, dipnot vb. türden içerikleri çoğunlukla okumamaktadır.

Araştırma her 10 kişiden 7’sinin alışveriş platformlarında yer alan indirimli fiyatların gerçeği yansıtmadığını düşündüklerini gösterirken, her 10 kişiden 4’ünün alışveriş platformlarında mal ve hizmetlere dair yanıltıcı indirim oranları ve yanıltıcı fiyatlarla karşılaştığını göstermektedir.

Sosyal medya davranışlarına yönelik ayrı bir bölüm bulunan raporda, tüketicilerin sosyal medya kullanım amaçlarında alışveriş yapma oranının yüzde 30 olduğu ve en çok alışveriş yapılan sosyal medya platformlarında ilk sırada Instagram’ın yer aldığı görülmektedir. Neredeyse her iki kişiden biri sosyal medya alışverişlerinde mağduriyet yaşarken, yaşanılan mağduriyet kaynaklarında yanıltıcı reklamların yanı sıra ünlü veya influencer (sosyal medya etkileyicisi) yönlendirmesine bağlı mağduriyet oranının yüzde 25,4 olması dikkat çekmektedir."